Met het vertrek van vrijwilliger Harm gaat het geheugen van het Aanloophuis in Leeuwarden weg. Hij maakte de complete historie van 35 jaar mee.
uit LC van maandag 7 januari 2018, door Wiebe van der Hout
Vrijwilliger Harm (70, al zou je dat niet zeggen) houdt van duidelijkheid. Twee jaar geleden kondigde hij al aan te stoppen als het Aanloophuis van de kerken 35 jaar zou bestaan. Hij was bij de opening, in 1983. Toen zei oprichter en predikant Gerlof van den Berg: ‘Vrijwilliger? Harm, dat kun jij ook wel.’ Voor zover coördinator Titia de Boer weet – zij is er ‘pas’ acht jaar – ontbrak hij nooit bij zijn dienst eenmaal per drie weken. ,,Ik wilde iets doen, anders verveel ik me’’, geeft de Leeuwarder als simpele verklaring voor zijn inzet.
Harm zit deze zondagmiddag voor de laatste keer op zijn vaste plek bij de ingang van het Aanloophuis. Met zijn onafscheidelijke puzzelboekje met woordzoekers onder handbereik houdt hij zich als een soort portier bezig met het verwelkomen en scannen van pasjes van de gasten.
Honderden bezoekers moet oervrijwilliger Harm – ze worden alleen bij hun voornaam genoemd – in de loop van de jaren gezien hebben in de opvangruimte aan de Bagijnestraat. ,,Een paar duizend’’, schat hij zelf. Zijn vastigheid zit in de eigen ploeg van vijf medewerkers (groep A) onder leiding van Eduard.
,,Harm is de verbindende factor’’, zegt Eduard over hem. ,,Door zijn persoonlijkheid zorgt hij voor rust, stabiliteit en laagdrempeligheid. Hij doet een spelletje kaart, rummikup of dammen met wie het moeilijk heeft. Hij heeft zelf niet door hoe belangrijk dat is.’’
‘Door zijn persoonlijkheid zorgde Harm voor rust en stabiliteit’
Harm heeft meer met puzzels. Hij was puzzelzager bij de sociale werkplaats in Franeker tot zijn moeder zware reumaklachten kreeg. ,,Daarna heb ik veel bij haar gedaan.’’
Hij is nu nog actief als vrijwilliger in de Leeuwarder Pelikaankerk. Ook zingt hij in het evangelisatiekoor en het ouderen koor (beide in Leeuwarden) en bij het Hollandkoor in Heerenveen.
De ruimte om de gasten en de vrijwilligers van het Aanloophuis heen is flink veranderd in 35 jaar. De jongste aanwinst is een afgescheiden ruimte voor wie een sigaret op wil steken, waarmee het Aanloophuis sinds 1 december rookvrij is geworden. ,,Us besikers geane goed om mei dizze foar harren dochs wol grutte feroaring’’, vindt coördinator De Boer, voor twintig uur in de week de enige betaalde kracht. De opvang valt landelijk op, met als gevolg een nominatie voor de ‘Meer dan handen vrijwilligersprijs’. Daar kan via internet voor gestemd worden.
De plek waar dak- en thuislozen en zij die weinig sociale contacten hebben in het weekeinde terechtkunnen, trekt ’s zaterdags 30 tot 50 en op zondag 40 tot 60 mensen. De belangstelling voor de kerkdienst zondagmiddag op de bovenverdieping wordt wel minder. ,,It is mear in meditaasjegearkomste oan it wurden mei gesprek mei in pear minsken.’’ De begeleiding ervan gebeurt door vrijwilligers van de negen kerken die het Aanloophuis financieel ondersteunen.
Straatpastor Geke Boersma zetelt er ook, maar haar werk is ondergebracht in een aparte stichting. Zij is actief op alle plekken – binnen en buiten – voor dak- en thuislozen, ook door de week. De Boer vertelt over een door haar bijgewoonde crematie van een overleden gast van het Aanloophuis onlangs. ,,Hy wie net tsjerks, mar doe’t hy siik wie krige hy goed kontakt mei de pastor, dy’t ek de kremaasje lieden hat. Der wienen oare gasten en ek frijwilligers by.’’
Het geeft voor de coördinator aan dat de plaats van ontmoeting banden smeedt. ,,Wy besykje om in protte mei elkoar te dwaan. Kofjedrinke, prate, ite, spultsjes, biljerte, tafeltennisje. Wy ha bewust gjin televyzje of computer hjir. It giet om kontakt yn in stabile omjouwing sûnder helpferlienings-, terapy- of evangelisearjende aktiviteiten.’’
Onveilige situaties zijn er zelden. Wel wordt er goed op gelet dat er geen mensen onder invloed van drank of drugs binnenkomen. ,,Dan sizze wy: kom in oare kear mar wer.’’
Mede door gemeentelijk steun is het Aanloophuis ook op woensdagmiddag open voor een warme maaltijd. Die wordt ook in het weekeinde twee keer in de maand geboden. Daarbij krijgt het huis ook een keer in de maand steun van een kookgroep uit kerkelijke kring. En er is meer stille hulp: ,,In taksybedriuw bringt hjir wol iten fan de Sinees, in bakker komt wol mei oaljekoeken en foar it krystmiel binne der sponsoren.’’
Honderd vrijwilligers telt het Aanloophuis, van wie zestig gastheer- of -vrouw zijn. De rest is actief in schoonmaak, onderhoud en diverse andere klussen. Vrijwilligers verbinden zich vaak voor langere tijd aan het Aanloophuis. Toch zie je vooral onder de jongere vrijwilligers nogal wat verloop door studie, ander werk of verhuizing. ,,Wy kinne noch wol wat minsken brûke’’, zegt De Boer.
Helemaal nu de trouwe Harm er mee ophoudt. De Boer: ,,Hy wie der echt altyd. De ienichste kear dat hy net koe, wie doe’t hy in groepsreis nei Israël makke. Doe hat er sadanich ruile dat hy dochs dy tsjinst draaie koe.’’
,,Harm is recht door zee en zegt wat hij denkt. Zo iemand willen we er graag weer bij hebben’’, stelt Eduard. De vertrekker heeft zich nog wel op de reservelijst laten zetten. En hij komt vast nog wel eens eten. ,,Ik schrijf de datums van het schema van groep A in mijn agenda’’, verzekert Harm.
Bij de nieuwjaarsreceptie komende zaterdag wordt de laatste vrijwilliger van het eerste uur in het zonnetje gezet. Hoe? Dat is een verrassing, al had Harm ook daar liefst tevoren helderheid over willen hebben…